Menu
EINDHOVEN – Twee zeldzame communiebanken, het altaar en doopvont dreigen de komst van een bijzondere daklozenopvang in de Eindhovense Theresiakerk te dwarsbomen. De parochie wil de religieuze elementen verhuizen naar Zweden maar dat stuit op bezwaren.
Mark Wijdeven 25-11-23, 16:40 Bron: ED
De erfgoedcommissie van de gemeente Eindhoven oordeelt dat de originele communiebanken, het altaar en doopvont een eenheid vormen met het monumentale kerkgebouw. Verwijdering tast daarom de bouwhistorische waarde van de kerk aan, staat in een afwijzend advies. En omdat het gaat om een rijksmonument is eerst overleg met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed nodig, oordeelt de commissie.
Ook de Henri van Abbe Stichting maakt zich zorgen en vindt dat de religieuze elementen in de kerk moeten blijven. ,,Het erfgoed moet bij elkaar blijven”, reageert bestuurslid Jos Hüsken.
We willen niet dat op het altaar wordt gebarbecued
Nico van Dongen, parochie Sint Joris
Erediensten worden in de Theresiakerk al tien jaar niet meer gehouden. De parochie Sint Joris die eigenaar is van de kerk is al die tijd op zoek naar een nieuwe bestemming.
In alle stilte is al een jaar of drie gewerkt aan een plan om daklozen te huisvesten in de kerk. Afgelopen voorjaar werd dat bekend toen het stadsbestuur besloot om het pand definitief aan te wijzen als opvang.
Opvangorganisatie Springplank040 heeft een bijzonder plan gemaakt waarbij 32 zelfstandige woonunits ín de kerk worden gebouwd. Bewoners krijgen een eigen voordeur. Springplank040 liet zelf onderzoek doen naar de historische waarde van de kerk en het interieur.
Het erfgoed moet bij elkaar blijven
Jos Hüsken, Henri van Abbestichting
De Theresiakerk in Strijp is in de jaren twintig van de vorige eeuw gebouwd voor boeren die zich niet meer thuis voelden in de Trudokerk die werd overbevolkt door werknemers van Philips.
En niet alleen de buitenkant is historisch waardevol. Ook elementen uit het interieur zijn dat. ‘Het altaar, de communiebanken en de doopvont zijn voor de kerk ontworpen en hebben een hoge artistieke waarde’, staat in het onderzoek.
Communiebanken werden gebruikt in de tijd dat parochianen knielden voor de hostie. Uit de meeste kerken zijn ze verdwenen na de invoering van de staande communie. ‘Het is uiterst zeldzaam dat de communiebanken met koperen panelen behouden zijn’, schrijft architect en onderzoeker Liz Dewitte. ‘De oude inrichting met het hoogaltaar en de communiebanken is als ensemble gaaf behouden gebleven. Deze authentieke onderdelen hebben dus zonder twijfel een hoge monumentale waarde’, voegt ze toe.
Vroeger was de kerk hét toevluchtsoord voor daklozen. Ik vind het verhaal prachtig
Thijs Eradus, Springplank040
Nico van Dongen van de parochie is verbaasd over het afwijzende advies van de erfgoedcommissie op basis van het onderzoek. Hij legt uit dat het bisdombeleid is om religieuze elementen te verhuizen als een kerk een andere bestemming krijgt. Bij de herbestemming van de Heilig Hartkerk aan de Ploegstraat (ook een rijksmonument) was er geen enkel probleem, herinnert hij zich.
De parochie wil voorkomen dat religieuze elementen in de Theresiakerk worden misbruikt. ,,We willen niet dat op het altaar wordt gebarbecued”, geeft het bestuurslid als voorbeeld. Een parochie in een kleine plaats bij Stockholm heeft belangstelling voor de communiebanken, het altaar en het doopvont, zegt hij.
Directeur Thijs Eradus van Springplank040 baalt van het negatieve advies van de erfgoedcommissie. De kerk was juist een van de plekken waar hij hoopte snel woonruimte te kunnen bieden. ,,De nood is hoog”, zegt hij over de wachtlijst voor daklozenopvang in Eindhoven. ,,Het is hartstikke mooie locatie. We zijn er al drie jaar mee bezig. Het is een hele ingewikkelde toer geweest en dit is een nieuw obstakel.”
Toch is hij overtuigd dat ook deze plooi gladgestreken kan worden. Eradus legt uit dat er is gekozen voor kleine, zelfstandige woninkjes ín de kerk om het monument te beschermen. Bij De Meeuw in Oirschot is een bouwpakket gevonden dat in de kerk opgebouwd kan worden. Vanwege de grote investering is het de bedoeling dat de kerk zeker dertig jaar gaat fungeren als opvang voor daklozen.
Eradus gelooft dat leegstaande kerken juist vanwege hun maatschappelijke bestemming een goede en snelle oplossing kunnen bieden aan daklozen. ,,Vroeger was juist de kerk hét toevluchtsoord voor daklozen. Ik vind het verhaal prachtig.”
Bij de komst van een daklozenopvang staat de buurt doorgaans niet te springen. Maar opvang in een kerk roept ook heel andere emoties op. ,,De kerk is letterlijk het hart van de wijk”, zegt een woordvoerder van wijkoverleg ‘t Ven. Ze legt uit dat wijkbewoners een emotionele binding hebben met de plek. ,,Ze zijn er gedoopt of getrouwd. En ouders of grootouders liggen er begraven. Mensen uit onze buurt zijn bijzonder trots en gehecht aan dit mooie stukje cultureel erfgoed.”
Verder speelt mee dat de wijkvereniging zelf een tijd lang in beeld was als huurder van de kerk voor een groot wijkcentrum. Het lukte niet om overeenstemming te bereiken met de parochie.
Pastoor René Wilmink speelde in het voorjaar tijdens een informatiebijeenkomst in op de barmhartigheid van de omwonenden. Maar bewoners hebben het gevoel dat voor de kerk vooral financiële motieven de doorslag geven.
Het wijkoverleg waarschuwt dat bij de kerk drugsdealers en drugskopers rondhangen. ,,Het is een bekende dealplek.”
En dat ‘t Ven al veel overlast heeft van het nabijgelegen industrieterrein De Hurk weegt eveneens mee bij de bezwaren. ,,Het is een optelsom.”
